کودکان خردسال به دلیل ضعف سیستم ایمنی دائماً در معرض عفونت هستند و یکی از بیماری هایی که می تواند آنها را تحت تأثیر قرار دهد تورم غدد لنفاوی است .غدد لنفاوی بخشی از سیستم ایمنی هستند که به عنوان فیلترهای کوچکی عمل می کنند. آن ها از طریق گلبول های سفید با ویروس ها و باکتری ها مبارزه می کنند.

همچنین موادی تولید می کنند که به از بین بردن میکروب های ایجاد کننده عفونت کمک می کند. اما آیا تورم غدد لنفاوی در کودکان خطرناک است؟ ما در این مقاله قصد داریم به علل، علائم و راه های درمان تورم غدد لنفاوی در کودکان بپردازیم، لذا تا انتهای مقاله همراه ما باشید.

تورم غدد لنفاوی در کودکان چطور است؟

همانطور که بدن مسیری را برای گردش خون دارد، مسیری هم برای گردش لنف در بدن دارد تا سلول های ایمنی از مسیر لنف عبور کنند. این ماده، یک ماده شیری رنگ است که عروق کوچک خاص خود را دارد. گاهی این عروق همانند سایر عروق بدن بزرگ می شود که به آن لنفودرم گفته می شود. این غدد اندازه ای کوچک دارند و زیر پوست به طور عادی لمس نمی شوند، مگر اینکه عاملی سبب شده باشد که این غدد بیش از حد بزرگ شده باشند.

بزرگی غدد لنفاوی در کودکان خطرناک است؟

این غدد در حالت کلی یک نوع واکنش هستند به عوامل خارجی یا واکنشی در مقابل بیماری های خود ایمنی بدن. همچنین، بزرگی غدد لنفاوی می تواند واکنشی در مقابل بیماری هایی همچون سرطان بروز کنند. اما بزرگی غدد لنفاوی همیشه عامل خطرناکی نیست، به خصوص در کودکان که تنها نواحی گردن و مجاری تنفسی را مبتلا می کند.

اگر غدد لنفاوی همراه با درد باشند به این معنی است که بیماری جدی نیست، معمولا در صورتی که تورم غدد لنفاوی بدون درد باشد احتمال بدخیمی تا حد قابل توجهی افزایش می یابد.

علت تورم غدد لنفاوی در کودکان

تورم غدد لنفاوی اغلب زمانی اتفاق می افتد که بدن کودک در حال مبارزه با یک عفونت ویروسی یا باکتریایی همراه با گلودرد یا تب است .علت اصلی بزرگ شدن غدد لنفاوی معمولا در عامل ایجاد کننده تورم است که عبارتند از:

عفونت های ویروسی

گاهی عوامل ویروسی سبب بزرگ شدن غدد لنفاوی می گردند در این شرایط درمان خاصی نیاز نیست و والدین لازم است در رژیم غذایی کودکان مصرف مایعات را افزایش دهند تا در دوره ای کوتاه این ویروس از بدن خارج شود.

عفونت باکتریایی

گاهی عفونت های میکروبی دلیل بر بزرگی غدد لنفاوی می شوند. به طور مثال گلو درد در کودکان که چرکی باشد، اما این گلو درد همراه با علائم سرماخوردگی نیست. در این شرایط معمولا کودک تب دارد و بعد از بررسی های متخصص اطفال بزرگ شدن غدد لنفاوی مشخص می شود. در شرایطی که عفونت باکتریال و میکروبی تشخیص داده شود، لازم است تا پنی سیلین تجویز گردد تا با مصرف آن غدد لنفاوی کوچک شوند .

عفونت غدد لنفاوی پوستی

برخی از کودکان خردسال مبتلا به اگزما، همیشه غدد لنفاوی متورم دارند. دلیل این امر این است که میکروب ها راحت تر از طریق پوست ملتهب وارد بدن می شوند و غدد لنفاوی به خلاص شدن از شر آنها کمک می کنند. سایر علل بزرگی غدد لنفاوی در کودکان می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• عفونت های انگلی
• بیماری کاوازاکی
• عفونت های مزمن باکتریال همچون حسبه و تب مالت
• ساییدگی یا زخم ها
• سوختگی
• عفونت های پوستی
• بثورات پوستی
• نیش حشرات
• ویروس اپشتین بار
• لوپوس کودکان
• سرطان یک علت نادر تورم غدد لنفاوی در کودکان است.

علائم و نشانه های تورم غدد لنفاوی در کودکان

غدد لنفاوی ممکن است در سراسر بدن کودک شما یا فقط در ناحیه نزدیک عفونت یا التهاب متورم شوند. به عنوان مثال، اگر کودک شما به التهاب لوزه مبتلا باشد، ممکن است متوجه توده های متورم و حساس در گردن او شوید. یا اگر عفونت پوستی روی انگشت خود دارند، ممکن است توده های متورم و حساس زیر بازو وجود داشته باشد.

گاهی اوقات غدد لنفاوی می توانند تا چندین سانتی متر متورم شوند و تا هفته ها پس از رفع عفونت یا التهاب متورم باقی بمانند.

انواع غدد لنفاوی کودکان

همانطور که گفته شد؛ غدد لنفاوی در کودکان جزئی از سیستم ایمنی بدن هستند و در تشخیص و مبارزه با عفونت‌ها نقش مهمی دارند. این غدد به صورت گروه‌هایی در سراسر بدن قرار گرفته‌اند و در ناحیه‌های مختلف از جمله پشت گوش، گردن، شکم، روده و زیر بغل وجود دارند که در ادامه این مقاله آن خواهیم پرداخت:

1) غدد لنفاوی پشت گوش در کودکان

غدد لنفاوی پشت گوش، معمولاً در ناحیه پشت گوش و درون گوشکن اماگوس قرار دارند. تورم این غده‌ها در کودکان ممکن است ناشی از عفونت‌های محلی مانند عفونت گوش، التهاب لوزه‌ها یا عفونت‌های دیگر باشد. همچنین، در برخی موارد نیاز به بررسی بیشتر و تشخیص دقیق توسط پزشک وجود دارد تا علت تورم را مشخص کند.

2) تورم غدد لنفاوی گردن در کودکان

غدد لنفاوی گردن در ناحیه گردن قرار دارند و تورم این غده‌ها در کودکان ممکن است ناشی از عفونت‌های مختلف مانند التهاب حلق، عفونت دندان، عفونت تنفسی، عفونت گوش و غیره باشد. تورم غدد لنفاوی گردن در کودکان ممکن است به همراه علائمی مانند تب، درد، ورم و قرمزی در منطقه مورد تحت بررسی همراه باشد.

3) غدد لنفاوی شکمی در کودکان

غدد لنفاوی شکمی در ناحیه شکم و در اطراف شکم قرار دارند. تورم این غده‌ها در کودکان ممکن است ناشی از عفونت‌های محلی مانند التهاب معده و روده، التهاب آپاندیسیت، عفونت مجاری ادراری و غیره باشد. در صورت تورم مشاهده شده، مراجعه به پزشک جهت تشخیص و درمان مناسب الزامی است.

4) غدد لنفاوی روده در کودکان

غدد لنفاوی روده در اطراف روده‌ها و در ناحیه شکم قرار دارند. تورم این غده‌ها ممکن است ناشی از عفونت‌های محلی مانند عفونت روده، التهاب عقیمی روده، عفونت ادراری و غیره باشد و نیاز به بررسی تخصصی پزشک دارد.

5) غدد لنفاوی زیر بغل کودکان

غدد لنفاوی زیر بغل در ناحیه زیر بغل و درون بازو قرار دارند. تورم این غده‌ها در کودکان ممکن است ناشی از عفونت‌های محلی مانند عفونت پوست، عفونت دست، آبسه، عفونت مجاری ادراری و در سنین بالاتر مواردی چون اصلاح، لیزر و اپیلاسیون غیر حرفه‌ای باشد و نیاز به درمان تخصصی توسط پزشک متخصص دارد.

6) غدد لنفاوی زیر فک و گلو کودکان

تورم غدد لنفاوی زیر فک و گلو در کودکان معمولاً نشانه‌ای از وجود عفونت در منطقه‌های مجاور مانند التهاب حلق، عفونت دندان، عفونت گوش، عفونت تنفسی و غیره است. علاوه بر آن، در برخی موارد نیاز به بررسی دقیق توسط پزشک وجود دارد تا علت تورم را مشخص کند و در صورت لزوم، درمان مناسب تجویز شود.

معاینه اولیه تشخیص تورم غدد لنفاوی در کودکان

اهمیت بررسی غدد لنفاوی به دو دلیل است:

• محل بزرگ شدن این غدد کجاست؟
• آیا غدد در حال بزرگ شدن هستند یا خیر؟

اما به طورکلی، ناحیه و رشد غدد دو نکته کلیدی بررسی غدد لنفاوی در کودکان به شمار می رود. برای مثال غدد لنفاوی در ناحیه گردن کاملا طبیعی است، اما اگر یک غدد لنفاوی بزرگ تر از 1.5 سانتیمتر شود و بیشتر از دو هفته به طول بکشد، این مورد نیاز به بررسی های بیشتر دارد .گاهی اوقات بزرگی غدد لنفاوی نشانه ای است از یک نوع بدخیمی از سرطان یا بیماری لنفوم محسوب می شود. از طرفی دلیل بررسی غدد لنفاوی گاهی اوقات سرطان های موضعی است که به شکل غدد لنفاوی در مراحل اولیه ظاهر می شوند.

اندازه طبیعی غدد لنفاوی در کودکان چقدر است؟

غدد لنفاوی کودکان معمولا بزرگتر از غدد لنفاوی بزرگسالان است، بنابراین احساس کردن آنها آسان تر است. گاهی اوقات می توانید آنها را در دو طرف گردن، زیر بغل و جلوی کشاله ران، حتی زمانی که کودکتان علائمی ندارد، احساس کنید. اگر کودک شما لاغر است، ممکن است حتی بتوانید او را ببینید.

با این حال، برای بررسی علل بزرگی غدد لنفاوی در مرحله اولیه آزمایش خون انجام می شود. همچنین، سونوگرافی غدد لنفاوی نیز بسیار کمک کننده است. با کمک سونوگرافی می توانیم تشخیص دهیم که این بزرگی غدد واکنشی است و یا مسئله ای جدی تر دلیل بر این بزرگی شده است .

درمان تورم غدد لنفاوی در کودکان

درمان غدد لنفاوی در کودکان به علت اصلی آنها بستگی دارد، بنابراین درمان به شرح زیر است:

• اجازه دهید غدد لنفاوی متورم در عرض 2 تا 4 هفته به خودی خود کوچک شده و به اندازه طبیعی برگردند. این گزینه زمانی انجام می شود که بزرگ شدن به دلیل عفونت ویروسی باشد.
• مصرف آنتی بیوتیک برای درمان تورم ناشی از عفونت باکتریایی مناسب است.
• شما باید از وارد کردن فشار به غدد لنفاوی متورم خودداری کنید، زیرا ممکن است آنها را بیشتر متورم کند.
• برای درمان درد و تب مرتبط با غدد لنفاوی متورم مانند: استامینوفن یا ایبوپروفن طبق دستور پزشک، مسکن مصرف کنید.

گاهی متخصص اطفال برای درمان ،تشخیص به خارج کردن غدد لنفاوی با کمک جراحی می دهد. پس از جراحی غدد توسط پاتولوژیست بررسی می شود تا تعیین گردد که این غده نیاز به درمان دارد یا خیر. هر چه درمان در مراحل اولیه خود انجام شود می توان از بروز بیماریهای دیگر جلوگیری کرد .

در صورتی که اقدامات درمانی در مراحل اولیه صورت گیرد با کمک جراحی و خارج کردن آن ها احتمال 99 درصد درمان با موفقیت انجام می شود، اما گاهی این غدد لنفاوی پیشرفت می کنند و درمان به تعویق می افتد در این شرایط احتمال موفقیت و درمان در افراد به 75 درصد و شاید پایین تر از آن برسد.

چه زمانی برای تورم غده لنفاوی کودکان باید به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر چه تورم غدد لنفاوی همیشه خطرناک نیست، اما توصیه می شود در مورد زیر به پزشک متخصص کودکان مراجعه کنید:

• تورم برای چند روز و بدون هیچ علائمی مانند گلودرد، آبریزش بینی یا سایر عفونت های خفیف وجود دارد.
• غدد لنفاوی گردن آنها متورم شده و در بلع یا تنفس مشکل دارند.
• کودک از تب بالا و گلو درد رنج می برد.
• کودک درد یا حساسیت در اطراف غدد لنفاوی متورم احساس می کند.
• تغییر در رنگ پوست بر روی غدد لنفاوی متورم، به عنوان مثال، پوست قرمز، قهوه ای، بنفش یا خاکستری است.
• غدد لنفاوی متورم در گردن، تب، بثورات پوستی، تغییر رنگ پوست در دست ها و پاها و قرمزی لب ها و زبان، اینها ممکن است نشانه های بیماری کاوازاکی باشند.
• وجود تورم غدد لنفاوی که با کاهش وزن، تعریق شبانه یا کبودی همراه است.
• غدد لنفاوی به رشد خود ادامه می دهند و در عرض چند هفته به اندازه طبیعی کوچک نمی شوند.

سخن پایانی

تورم غدد لنفاوی در کودکان به واسطه ضعف سیستم ایمنی بدن بیشتر از بزرگسالان مشاهده می شود. لذا تقویت سیستم ایمنی کودک می تواند از بروز این بیماری تا حد زیادی پیشگیری کند. اغلب تورم های غدد لنفاوی به دلیل عفونت های باکتریایی و ویروسی است و در موارد نادر می تواند بزرگ شدن غدد لنفاوی ناشی از بیماری لنفوم و سرطان باشد. اگرچه که تورم همیشه نگران کننده نیست، اما توصیه می شود برای تشخیص علت و درمان به موقع آن به بهترین متخصص اطفال مراجعه کند.