فوق تخصص گوارش کودکان
شایع ترین بیماری‌های گوارشی کودکان چیست؟
علائم اختلالات گوارشی در کودکان 
اغلب اختلالات گوارشی در کودکان علائم مشابهی را ظاهر می‌کنند. این علائم عبارتند از:
- تهوع
- درد معده
- اسهال
- استفراغ
- دهیدراتاسیون (ناشی از اسهال استفراغ)
اگر کودک اغلب علائم بالا را داشته باشد، سریعاً به متخصص اطفال مراجعه کنید. تشخیص علت علائم گوارشی، راهکارهایی را برای راحتی بیشتر کودک ارائه می‌دهد.
اختلالات دستگاه گوارش کودکان
طیف گسترده‌ای از بیماری‌های گوارشی، سلامت اطفال را تهدید می‌کند، بیماری‌هایی مانند:
۱. بیماری سلیاک: این بیماری، یک بیماری طولانی مدت است که بر روی روده کوچک تأثیر می‌گذارد. شخص مبتلا به سلیاک به گلوتن موجود در مواد غذایی مانند انواع نان حساسیت دارد و دستگاه گوارش وی توان هضم آن را نخواهد داشت. این بیمار زمانی که در معرض مصرف گلوتن قرار می‌گیرد، توانایی جذب مواد غذایی را از دست داده و رشد او متوقف می‌شود. مهم‌ترین درمان این بیماری، استفاده از مواد غذایی بدون گلوتن است.
۲. کولیت: یک بیماری التهابی کولون یا روده بزرگ است که مشکلاتی مانند خونریزی و اسهال ایجاد می‌کند. این بیماری مزمن است و درمان قطعی جز برداشتن روده بزرگ برای آن وجود ندارد.
۳. بیماری کرون: بیماری کرون یک بیماری طولانی مدت (مزمن) و یکی از انواع بیماری‌های التهابی دستگاه گوارش است. ممکن است دربرهه‌های مختلف زندگی کودک بیاید و برود. در بیشتر موارد روی روده کوچک علی الخصوص قسمت تحتانی به نام ایلئوم تأثیر می‌گذارد. در بعضی موارد، روده‌های کوچک و بزرگ هر دو به آن مبتلا می‌شوند. بعضی اوقات ممکن است التهاب بر کل دستگاه گوارش تأثیر بگذارد. این شامل دهان، مری، معده، قسمت اول روده کوچک (اثنی عشر)، آپاندیس و مقعد است.
۴. بیماری مری: بیماری التهابی مری، در اثر رفلاکس، عفونت‌های مری و مصرف برخی داروها در کودکان ایجاد می‌شود و در صورت عدم توجه و درمان می‌تواند موجب عدم تحرک مری و تنگ شدن آن و در نتیجه سرطان مری شود.
۵. حساسیت غذایی: نزدیک به ۵ درصد از کودکان زیر ۵ سال نوعی از حساسیت غذایی را تجربه می‌کنند.
۶. بیماری‌های کیسه صفرا: بیماری‌هایی نظیر سنگ کیسه صفرا، سنگ در مجاری کیسه و عفونت کیسه صفرا برخی کودکان را تهدید می‌کند.
- ریفلاکس معده: بازگشت مواد غذایی از معده به مری به همراه اسید معده را رفلاکس می‌گویند. رفلاکس به دلایل مختلفی اتفاق می‌افتد که یکی از آنها ضعف در دریچه‌ی معده است.
- سندرم روده تحریک پذیر: سندرم روده تحریک پذیر (IBS) نوعی اختلال مزمن است که باعث آزار و درد در شکم و روده می‌شود. اگرچه علائم به وضوح وجود دارد، وقتی روده از نظر بصری و زیر میکروسکوپ مورد بررسی قرار می‌گیرد، هیچ مدرکی مبنی بر آسیب بافت وجود ندارد. علائم شامل: نفخ، گرفتگی، اسهال مزمن یا متناوب، یبوست مزمن یا متناوب، فوریت با دفع مدفوع، احساس ناقص دفع مدفوع، عبور مخاط در مدفوع. تشخیص این بیماری کمی دشوار است.
- شبه انسداد روده: انسداد مزمن روده (CIP) نوعی اختلال نادر است که در آن مشکلات عصبی روده یا ماهیچه‌ها مانع از حرکت مواد غذایی، مایعات و هوا از طریق معده و روده‌ها می‌شود. کودک علائم انسداد روده را تجربه می‌کند، اگرچه هیچ انسداد جسمی واقعی وجود ندارد. با گذشت زمان، کودکان مبتلا به CIP ممکن است دچار سو تغذیه شوند زیرا دستگاه گوارش آنها قادر به جذب مواد غذایی و دریافت مواد غذایی نیست.
- بیماری کبد: بیماری‌های کبد شامل بیماری کرونیک کبد، انواع هپاتیت، کبد چرب و زردی است.
- بیماری پانکراتیک: شامل بیماری‌های پانکراتیک حاد و مزمن و اختلالات ارثی می‌شود. پانکراتیت التهاب لوزالمعده است. لوزالمعده آنزیم‌های گوارشی را در روده کوچک ترشح می‌کند تا به هضم چربی‌ها، پروتئین‌ها و کربوهیدرات‌های موجود در مواد غذایی کمک کند. لوزالمعده همچنین انسولین و گلوکاگون هورمون‌ها را در جریان خون رها می‌کند. این هورمون‌ها به بدن کمک می‌کنند تا از گلوکز مورد نیاز بدن برای مصرف انرژی استفاده کند. به طور معمول، آنزیم‌های گوارشی تا رسیدن به روده کوچک، فعال نمی‌شوند. اما اگر این آنزیم‌ها در داخل لوزالمعده فعال شوند، شروع به هضم خود لوزالمعده می‌کنند و ایجاد التهاب و پانکراتیت می‌کنند.
- زخم معده: زخم‌ها به داخل معده یا اثنی عشر (قسمت اول روده کوچک) نفوذ می‌کنند و هنگامی ایجاد می‌شوند که مکانیسم‌های دفاعی و ترمیم طبیعی پوشش معده یا اثنی عشر ضعیف شده و باعث می‌شود که این لایه از اسید معده آسیب ببیند.
- پولیپ: پولیپ، بافت اضافه در لایه روده بزرگ یا روده کوچک و گاهی معده است. پولیپ ممکن است مانند قارچ با ساقه باریک متصل به دیواره دستگاه گوارش به نظر برسد، یا ممکن است در برابر دیواره دستگاه گوارش صاف باشد. دو نوع خوش خیم و بدخیم از این بیماری وجود دارد.
- سندرم روده کوتاه: سندرم روده کوتاه هنگامی رخ می‌دهد که بدن مایعات و مواد مغذی کافی را جذب نکند زیرا بخشی از روده کوچک از بین رفته است یا درست کار نمی‌کند. دلایل مختلفی از جمله مشکل مادرزادی برای این سندروم وجود دارد.
علائم وجود اسهال در کودکان
- تب
- بی حالی شدید
- استفراغ شدید
- عدم تحمل تغذیه
- اسهال خلطی و خونی
- وجود درد شکمی شدید
اختلالات گوارشی چگونه تشخیص داده می‌شوند؟
پزشک متخصص اطفال یا پزشک معالج خانواده شما می‌تواند به تشخیص و درمان مشکلات گوارشی کمک کند. پزشک کودک شما همچنین ممکن است شما را به یک متخصص گوارش کودکان - متخصصی که آموزش بیشتری در زمینه تشخیص و درمان اختلالات گوارشی در کودکان دارد، ارجاع دهد. وی ممکن است آزمایشاتی را برای کمک به تشخیص اختلال گوارشی انجام دهد. آزمایشات مربوط به مشکلات گوارشی عبارتند از:
- کولونوسکوپی
- آندوسکوپی بالای دستگاه گوارش
- آندوسکوپی کپسول
- سونوگرافی
- سیگموئیدوسکوپی انعطاف پذیر
- بیوپسی
- آزمایش خون
- سی تی اسکن
اختلالات گوارشی چگونه درمان می‌شود؟
درمان بستگی به تشخیص نوع بیماری دارد، اما به طور کلی گزینه‌های درمان عبارتند از:
- مشاوره تغذیه‌ای و تغییر رژیم‌ها
- دارو
- عمل جراحی
- درمان بلع
استفاده از درمان‌های مکمل مانند استفاده از داروهای گیاهی و طب سنتی نیز برای کاهش علائم این اختلالات مؤثر هستند به شرط آنکه زیر نظر متخصص مصرف شوند و از مصرف خودسرانه آنها علی الخصوص در کودکان، پرهیز شود.
