آزمایش CBC یکی از تست‌های رایج در آزمایش خون است. ردپای این آزمایش برای تشخیص و پایش طیف گسترده‌ایی از بیماری‌ها دیده می‌شود.

با بررسی CBC در آزمایش خون، همه سلول‌های خونی شمارش می‌شوند. در این مقاله درمیابید منظور از آزمایش CBC و شمارش همه سلول‌های خونی چیست؟

 

آزمایش CBC چیست و چگونه انجام می‌شود؟

تست CBC نوعی آزمایش خون است که برای ارزیابی سلامت کلی و تشخیص انواع بیماری‌ها و اختلالات مانند: کم خونی، انواع عفونت و حتی سرطان‌ها استفاده می‌شود. آزمایش شمارش کامل خون، موارد زیادی را در خون شما مانند: گلبول های قرمز، گلبول‌های سفید، پلاکت خون و ... اندازه‌گیری می‌کند.

در این تست حدود ۱۰پارامتر مورد بررسی قرار می گیرند که از جمله آن‌ها می‌توان به آزمایش WBC (شمارش گلبول‌های سفید)، آزمایش RBC (شمارش گلبول‌های قرمز) و آزمایش PLT  (میزان پلاکت‌ خون) اشاره کرد.

 

شرایط آزمایش CBC چیست؟

در شرایط عادی این آزمایش نیازی به ناشتایی ندارد. اما ممکن است در کنار آزمایشات دیگر تجویز شود که آن‌ها نیاز به ناشتایی داشته باشند. به همین دلیل بهتر است قبل از انجام این تست با پزشک مشورت داشته باشید.

برای انجام آزمایش CBC و سایر تست ها می توانید به آزمایشگاه ارمغان سلامت مراجعه و یا با هماهنگی نمونه خون در منزل از شما دریافت و نتایج آن برای شما ارسال می شود.

 همچنین اگر داروی خاصی مصرف می‌کنید، حتما به پزشک اطلاع دهید. چرا که مصرف برخی داروها قبل از انجام آزمایش محدود یا قطع می‌شوند. برای این آزمایش به نمونه خون نیاز دارید که از رگ بازویی گرفته خواهد شد. برای جلوگیری از سرگیجه، بهتر است پس از خونگیری برای لحظاتی کوتاه بنشینید.

 

بهترین زمان برای تست CBC

آزمایش CBC به دلایل مختلفی از سوی پزشکان تجویز می‌شود و می‌تواند به منظور بررسی سلامت عمومی فرد و یا به عنوان چکاپ روتین باشد. اینکه چه زمانی برای انجام آزمایش خون مناسب است بستگی به سلامت عمومی شما و تشخیص پزشک دارد.

گاهی علائمی مانند: ضعف، خستگی، تب، التهاب یا کبودی بروز می‌کند که پزشک به منظور پی بردن به دلایل آن CBC در آزمایش خون را بررسی می‌کند. شمارش کامل خون (CBC) به تشخیص علت علائم و نشانه‌ها کمک می‌کند. برای مثال، گاهی بالا رفتن تعداد سلول های سفید خون (WBC) نشان دهنده عفونت و گاهی حساسیت و آلرژی است.

 

خواندن جواب آزمایش CBC و رنج نرمال آن

برای خواندن جواب آزمایش CBC لازم است با پارامترهای آن آشنا شوید.

پارامترهای مربوط به گلبول‌های قرمز در آزمایش CBC

• RBCدر آزمایش خون چیست؟

در آزمایش RBC شمارش میزان گلبول قرمز خون بررسی می‌شوند. گلبول‌های قرمز همان سلول‌های خونی هستند که انتقال و جابجایی اکسیژن و دی‌اکسید کربن را برعهده دارند. اندام‌های مختلف بدن زمانی می‌توانند عملکرد درستی داشته باشند، که اکسیژن کافی دریافت کنند.

گلبول‌های قرمز یا همان RBC در مغز استخوان ساخته می‌شوند. طول عمر آن‌ها بین ۹۰ تا ۱۲۰ روز است. پس از آن تخریب شده و گلبول‌های قرمز تازه، جای آن‌ها را خواهند گرفت. با استفاده از نتایج آزمایش RBC انواع کم خونی تشخیص داده خواهد شد.

• Hgb در آزمایش خون چیست؟

آزمایش Hgb میزان کل هموگلوبین موجود گلبول‌های قرمز را اندازه گیری می‌کند. گلبول‌های قرمز به تنهایی نمی‌توانند اکسیژن را به بافت‌ و اندام‌های بدن برسانند. آن‌ها برای این کار به هموگلوبین نیاز دارند. هموگلوبین همان پروتئین خونی است که به آهن نیاز دارد.

پس اگر با فقر آهن مواجه باشید، یعنی نتیجه آزمایش Hgb پایین‌تر از حد نرمال است. آیا سطح Hgb در آزمایش خون شما در بازه نرمال قرارندارد و به دنبال تفسیر آزمایش خود هستید؟ همین حالا به آزمایشگاه تشخیص طبی ارمغان سلامت مراجعه نمایید.

• هماتوکریت یا HCT در آزمایش خون به چه معناست؟

در آزمایش HCT درصد گلبول های قرمز در کل حجم خون مورد بررسی قرار می‌گیرد. اگر HCT در آزمایش خون پایین باشد، علائم کم خونی بروز می‌کند. هماتوکریت بالا نیز در شرایطی که بیمار با کم آبی، اسهال و استفراغ مواجه شود، بروز خواهد کرد. بسیاری از افراد همواره قصد دارند تا از میزان نرمال غلظت خون خود باخبر شوند و از این رو بررسی غلظت خون در آزمایش CBC به راحتی قابل انجام است.

• MCV در آزمایش خون چیست و چه کاربردی دارد؟

آزمایش MCV به معنای سنجش متوسط سایز گلبول های قرمز است. گلبول‌های قرمز باید اندازه مناسبی داشته باشند، تا به وظایف خود به درستی عمل کنند. کمبود ویتامین B12  می تواند منجر به افزایش MCV در آزمایش خون شود. پایین بودن MCV نیز می‌تواند به دلیل بیماری‌هایی مانند کم خونی باشد.

• MCH در آزمایش خون چیست؟

آزمایش MCH میانگین هموگلوبین موجود در گلبول‌های قرمز خون را اندازه‌گیری کرد. از نتایج این تست برای تشخیص، پایش و درمان آنمی استفاده خواهد شد.

• MCHC در آزمایش خون چیست؟

آزمایش MCHC معنای سنجش متوسط غلظت هموگلوبین در گلبول‌های قرمز خون است. بالا یا پایین بودن این شاخص نیز در تشخیص اختلالات خونی مانند انواع کم خونی و سرطان کاربرد دارد.

• RDW در آزمایش خون چیست؟

در آزمایش RDW اختلاف سایز و حجم گلبول‌های قرمز خون بررسی می‌شوند. سلول‌های خونی از نظر اندازه با یکدیگر متفاوت هستند. اگر اختلاف اندازه آن‌ها بیش از حد نرمال باشد، احتمال بروز اختلالات خونی وجود دارد. 

 

تفسیر CBC در آزمایش خون 

همانطور که گفته شد، در این آزمایش چندین فاکتور از جهات مختلف مانند حجم، سایز و ...  سلول‌های خونی را مورد بررسی قرار خواهند داد. بنابراین برای تفسیر و خواندن جواب آزمایش CBC باید با پارامترها و مقادیر نرمال آنها آشنایی داشته باشید.

همچنین در تفسیر آزمایش CBC و سایر آزمایشات دیگر به فاکتورهایی مانند سن و جنسیت نیز توجه خواهد شد. به طور کلی می‌توان گفت تفسیر آزمایش CBC در کودکان و بزرگسالان به موارد زیر خلاصه می‌شود:‌

• هرگونه اختلال در گلبول‌های قرمز یا همان RBC در آزمایش خون می‌تواند نشانه‌ایی از انواع کم خونی و یا اختلالات خونی باشد. مصرف داروهایی مانند متیل دوپا (Methyldopa) و جنتامایسین و همچنین رفتن به ارتفاعات بالا می‌تواند موجب افزایش RBC در آزمایش خون شود.
  علاوه بر این بروز بیماری‌هایی مانند فیبروز ریوی و بیماری‌های کلیوی نیز موجب افزایش RBC در آزمایش خون می‌شود که در نتیجه آزمایش CBC مورد بررسی قرار می‌گیرد.
• افزایش یا کاهش غیرطبیعی گلبول‌های سفید (WBC) ممکن است هشداری در مورد بروز عفونت، التهاب و برخی انواع سرطان (لوسمی، سرطان غذذ لنفاوی و ...) باشد .
• افزایش و کاهش پلاکت‌ها (PLT) نیز می‌تواند نشانه‌ایی از بروز انواع بیماری‌های خونی را بدهد. پلاکت‌ها در انعقاد خون نقش دارند. بنابراین نتایج آن‌ها بیشتر در این زمینه مورد بررسی قرار می‌گیرد. اما در هر صورت تمام فاکتورها با یکدیگر در ارتباط بوده و باید توسط متخصص مورد بررسی و مقایسه قرار بگیرند.
  دقت داشته باشید که بروز عفونت در بدن، اختلالاف التهابی، سرطان یا کمبود آهن نیز موجب بالا رفتن PLT در آزمایش خون می‌شوند. افزایش این آنزیم در خون می‌تواند به لخته شدن خون نیز منجر شود. پس در صورتی که PLT در آزمایش خون شما بالا است، حتما به پزشک مراجعه نمایید.

 

علت انجام آزمایش CBC چیست؟

دلیل انجام آزمایش CBC بررسی، پایش، علت‌یابی و تشخیص انواع بیماری‌ها است. در ادامه به برخی از کاربردهای این تست اشاره شده است:

• بررسی کلی سلامت جسمانی
• علت یابی بروز تب‌های مکرر
• علت یابی بروز درد‌های بدون علت
• علت‌یابی احساس ضعف دائمی بیمار
• بررسی خون به لحاظ بروز آنمی
• بررسی شرایط بیمار پس از پایان دوره شیمی درمانی
• علت یابی بروز مشکلات انعقاد خون
• یافتن و ریشه یابی بیماری سرطان خون و لنفوم

 

 

تست‌های مرتبط با آزمایش CBC

آزمایش CBC تست کاملی است؛ با این حال برای بررسی وضعیت بیمار ممکن است آزمایشات دیگری نیز توصیه شود:

• آزمایش Retic

منظور از RETIC، همان رتیکولوسیت یا گلبول قرمز نارس است. در بدن هر انسانی مقداری از این گلبول‌های قرمز نارس وجود دارد. آنها در مغز استخوان ساخته شده و وارد جریان خون می‌شود. با استفاده از نتایج این آزمایش انواع کم خونی و فقرآهن تشخیص داده خواهد شد.

• آزمایش Fe

 منظور از Fe همان آهن است. فقر آهن می‌تواند به دلیل رژیم غذایی نادرست و خونریزی‌های داخلی و خارجی اتفاق بیافتد.

• آزمایش TIBC

در این آزمایش عملکرد  پروتئینی به نام ترانسفرین مورد بررسی قرار می‌گیرد. این پروتئین وظیفه حمل آهن را در بدن برعهده دارد.

• آزمایش Ferritin

این آزمایش به بررسی ذخایر کل آهن در بدن می‌پردازد.

• تست PCT

می‌توان گفت که  PCT در آزمایش خون به بررسی عفونت در بدن می‌پردازد.

• آزمایش Vitamin B12

وجود ویتامین B12  برای ساخت و تولید هموگلوبین ضرروی است. به همین دلیل کمبود آن می‌تواند زمینه را برای بروز اختلالات خونی فراهم کند.

• آزمایش Acid folic

منظور از اسید فولیک یا فولات، همان ویتامین B6 است. وجود ویتامین‌های خانوداه B برای تشکیل گلبول‌های قرمز و سفید و ترمیم بافت‌ها ضروری است.

• آزمایش PBS

در این تست عملکرد و ساختار سلول‌های خونی ارزیابی می‌شود.

• آزمایش CRP

این آزمایش شاخصی است که با استفاده از آن می‌توان به وجود التهاب و عفونت در بدن پی برد. این تست صرفا وجود التهاب را نشان خواهد داد، اما نمی‌تواند علت آن را مشخص نماید.

• آزمایش ESR

ESR در آزمایش خون برای بررسی التهاب و عفونت مورد استفاده قرار می گیرد. سطح بالای آن نشان‌دهنده این است که بدن با عامل بیماری‌زا در حال مبارزه است.

• آزمایش G6PD

این تست همان آزمایش فاویسم یا حساسیت به باقالی است. از فاویسم به عنوان یک بیماری ارثی یاد می‌شود و علت آن مربوط به کمبود آنزیمی نام G6PD است.

 

آزمایشگاه تشخیص طبی ارمغان سلامت با کادری مجرب و نمونه گیری حرفه ای نوزادان، اطفال، کودکان و بزرگسالان در غرب تهران (جنت آباد جنوبی، لاله غربی) پذیرای تمامی شهروندان عزیز می باشد و در صورت نیاز نمونه گیری در منزل انجام خواهد شد.